Geen gage beschikbaar
OpinieEnkele weken geleden verscheen op Instagram een oproep voor muzikanten om zich in te schrijven voor een lokale bandcompetitie. Het gezamenlijke initiatief van een poppodium en festival heeft als doelstelling om bands een kans te geven om ‘zichzelf in de kijker te spelen’. Het prijzenpakket bevat opnametijd in een lokale studio, een optreden bij het poppodium (‘gage beschikbaar’) en een optreden bij het festival (‘geen gage beschikbaar’). Kan met ruim 10.000 dagbezoekers, dagtickets van meer dan 50 euro en dus ruim vijf ton inkomsten, niet ergens 500 euro gage vrijgemaakt worden?
Dat dit geen lokaal incident is en muzikanten flink worden onderbetaald, bleek al uit de hashtags #voordebakker en #UnmuteUs enkele jaren geleden. Ik baseer dit ook op eigen ervaringen toen ik als docent van het zakelijk curriculum bij de popafdeling van het conservatorium in Amsterdam begrotingen besprak met studenten. Onderbetaling komt niet alleen voor bij beginnende popmuzikanten, maar ook bij gerenommeerde artiesten zoals bijvoorbeeld Chef’Special. Prins Bernhard benaderde de band in 2021 om gratis te komen spelen bij de Formule 1 in Zandvoort. Zanger Joshua Nolet destijds op Instagram: “Het zegt iets over hoe er naar muzikanten wordt gekeken, en alles wat er achter zit”.
Organisatieadviesbureau Berenschot maakte dit vorig jaar ook pijnlijk inzichtelijk. Een zelfstandige professional die al op gerenommeerde VNPF-podia (Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals) speelt en een klein professioneel team heeft, dient een gage conform modaal niveau van 415 euro per bandlid, per optreden te ontvangen. Een live-act in de opbouwfase, op basis van het minimumloon? Tenminste 258 euro per show, per bandlid. Bij beginnende acts kan worden volstaan met 116 euro, conform bijstandsniveau. In de praktijk? Slechts één derde van het sociaal minimum en maar één vierde van een fair pay beloning.
Om u een beeld te geven, een muzikant is volgens het rapport voor één liveoptreden gemiddeld 15 uur bezig, inclusief voorbereiding en het optreden zelf. Bij een gage van 100 euro per persoon leert mijn rekenmachine dat hier een duivels uurtarief van 6,66 euro uitrolt. Voor veel mensen is muziekmaken toch gewoon een leuke hobby? Klopt, maar dat is taart bakken voor veel mensen ook. Alleen zodra koks de arbeidsmarkt betreden, dan krijgen ze een vergoeding die bij het sociaal minimum past en richting een modaal inkomen toewerkt.
Ik begrijp dat veel gretige muzikanten graag van de kans gebruik maken om via een bandcompetitie voor een groter publiek te kunnen spelen, maar van een professioneel poppodium met een talentmakelaar en een festival met een aanzienlijke begroting die gezamenlijk jonge talenten willen ondersteunen, verwacht je toch juist een voorbeeldfunctie?
Meindert Bussink
